SKKN Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ độ tuổi 24-36 tháng phát triển ngôn ngữ qua hoạt động “Làm quen với văn học” ở Trường Mầm non Phương Trung II

 MỤC LỤC:
Trang phụ bìa...1
Mục lục ........2
Danh mục viết tắt..3
Phần I: Đặt vấn đề.... .4
Phần II : Giải quyết vấn đề. 5
I – Cơ sở lý luận..... ..5
II- Thực trạng vấn đề... 5
1. Thuận lợi...5
2. Khó khăn..6
3.Quá trình điều tra thực tiễn..6
Phần III: Những biện pháp thực hiện đề tài.....7
I - Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ ơ mọi lúc mọi nơi.....7
II – Giáo dục ngôn ngữ thông qua giờ học......10
Phần IV : Một số trò chơi phát triển ngôn ngữ cho trẻ.......12
1- Trò chơi 1: Cái gì? Dùng để làm gì?............................................................ ...15
2- Trò chơi 2: Con Muỗi......15
3- Trò chơi 3: Trò chuyện về các PTGT quen thuộc.......15
4- Trò chơi 4: Trò chuyện cùng cô ......................15
Phần V : Phối kết hợp với phụ huynh... 16
Phần VI : Kết quả khi thực hiện đề tài16 
Phần VII : Kết luận .......17
Phần VIII : bài học kinh nghiệm.....17
* ý kiến đề xuất.......18
* Tài liệu tham khảo....19 PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
1- Lý do chọn đề tài:
 Bác Hồ đã dạy: “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của 
dân tộc, chúng ta phải giữ gìn nó , quý trọng nó.”
 Ngôn ngữ có vai trò to lớn trong sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ em . 
Ngôn ngữ là phương tiện giữ gìn bảo tồn, truyền đạt và phát triển những kinh nghiệm 
lịch sử và phát triển xã hội của loài người . Trẻ em sinh ra đầu tiên là những cơ thể sinh 
học, nhờ có ngôn ngữ là phương tiện giao lưu bằng hoạt động tích cực của mình dưới sự 
giáo dục và dạy học của người lớn trẻ em dần chiếm lĩnh được những kinh nghiệm lịch 
sử - xã hội của loài người và biến nó thành cái riêng của mình. Trẻ em lĩnh hội ngôn 
ngữ sẽ trở thành những chủ thể có ý thức, lĩnh hội kinh nghiệm của loài người xây dựng 
xã hội ngày càng phát triển hơn.
 Ngôn ngữ là phương tiện để phát triển tư duy, là công cụ hoạt động trí tuệ và 
là phương tiện để giáo dục tình cảm, thẩm mỹ cho trẻ. Như vậy ngôn ngữ có vai trò to 
lớn đối với xã hội và đối với con người. Vấn đề phát triển ngôn ngữ một cách có hệ 
thống cho trẻ ngay từ nhỏ là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. 
 Là một cô giáo Mầm Non trực tiếp dạy trẻ 24- 36 tháng tôi luôn có những suy 
nghĩ trăn trở làm sao để dạy các con phát âm chuẩn, chính xác đúng Tiếng Việt. Vì thế 
tôi đã dạy các con thông qua hoạt động làm quen với văn học và dạy các con ở mọi lúc 
mọi nơi qua các hoạt động hàng ngày, từ đó trẻ khám phá hiểu biết về mọi sự vật hiện 
tượng, về thế giới xung quanh trẻ, phát triển tư duy. Tôi thấy mình cần phải đi sâu tìm 
hiểu kỹ vấn đề này để từ đó rút ra nhiệm vụ giáo dục cho phù hợp với yêu cầu phát triển 
của lứa tuổi. Chính vì vậy nên tôi đã chọn đề tài: 
 Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ độ tuổi 24- 36 
tháng trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ qua hoạt động “Làm quen với văn học” 
ở trường Mầm Non Phương Trung II. nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục 
trẻ đối với chương trình GDMN mới hiện nay.
 2- Phạm vi thực hiện đề tài: - Đồ dùng , đồ chơi phục vụ cho việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ phong phú về mầu 
sắc và hình ảnh, hấp dẫn thu hút trẻ.
 - Giáo viên nhiệt tình làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ cho việc cung cấp và phát 
triển ngôn ngữ cho trẻ.
2- Khó khăn:
 - Vì các cháu bắt đầu đi học nên còn khóc nhiều chưa thích nghi với điều kiện sinh 
hoạt của lớp nên còn bỡ ngỡ. Mỗi cháu lại có những sở thích và cá tính khác nhau.
 - Trí nhớ của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ chưa nhớ hết trật tự của các âm khi sắp xếp 
 thành câu vì thế trẻ thường xuyên bỏ bớt từ, bớt âm khi nói.
 - 60% trẻ phát âm chưa chính xác hay ngọng chữ x-s, dấu ngã - dấu sắc, dấu hỏi – 
 dấu nặng.
3- Quá trình điều tra thực tiễn:
 - Là một giáo viên chủ nhiệm lớp ngay từ đầu năm học tôi luôn quan tâm đến đặc 
 điểm tâm sinh lý cũng như ngôn ngữ giao tiếp của từng trẻ nhằm khám phá , tìm hiểu 
 khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ để kịp thời có những biện pháp giáo dục và nâng 
 cao dần ngôn ngữ cho trẻ. Khi tiếp xúc với trẻ tôi nhận thấy rằng ngôn ngữ của trẻ còn 
 nhiều hạn chế về câu từ, về cách phát âm. Khi trẻ nói hầu hết toàn bớt âm trong các từ, 
 giao tiếp không đủ câu cho nên nhiều khi giáo viên không hiểu trẻ đang nói về cái gì? 
 Cũng có một số trẻ còn hạn chế khi nói , trẻ chỉ biết chỉ tay vào những thứ mình cần 
 khi cô hỏi. Đây cũng là một trong những nguyên nhân của việc ngôn ngữ của trẻ còn 
 nghèo nàn.
 - Qua quá trình tiếp xúc với trẻ bản thân tôi thấy rất lo lắng về vấn đề này và tôi 
 nghĩ rằng mình phải tìm tòi suy nghĩ và nghiên cứu tài liệu để tìm ra biện pháp phát 
 triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ một cách có hiệu quả nhất để có thể giúp trẻ tự tin hơn 
 khi giao tiếp với mọi người. + Bố con đưa đi bằng phương tiện gì?
- Như vậy khi trò chuyện với cô trẻ tự tin vào vốn từ của mình, ngôn ngữ của trẻ nhờ 
đó mà được mở rộng và phát triển hơn.
- Ngoài ra trong giờ đón trẻ , trả trẻ tôi luôn nhắc trẻ biết chào ông, bà , bố , mẹ như 
vậy kích thích trẻ trả lời câu trọn vẹn bên cạnh đó giáo dục trẻ có thói quen lễ phép , 
biết vâng lời.
2- Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động góc:
 Trong một giờ hoạt động chung trẻ không thể phát triển ngôn ngữ một cách toàn diện 
được mà phải thông qua các hoạt động khác trong đó có hoạt động góc. Đây có thể coi 
là một hình thức quan trọng nhất , bởi giờ chơi có tác dụng rất lớn trong việc phát triển 
vốn từ, đặc biệt là tích cực hoá vốn từ cho trẻ.Thời gian chơi của trẻ chiếm nhiều nhất 
trong thời gian trẻ ở nhà trẻ, là thời gian trẻ được chơi thoải mái nhất. Trong qúa trình 
trẻ chơi sử dụng các loại từ khác nhau, có điều kiện học và sử dụng các từ có nội dung 
khác nhau.
 VD1: Trò chơi trong góc” Thao tác vai” trẻ được chơi với em búp bê và khi trẻ chơi 
sẽ giao tiếp với các bạn bằng ngôn ngữ hàng ngày. 
 + Bác đã cho búp bê ăn chưa? ( Chưa ạ)
 + Khi ăn bác nhớ đeo yếm để bột không dây ra áo của búp bê nhé! ( Vâng ạ) 
 + Ngoan nào mẹ cho búp bê ăn nhé!
 + Bột vẫn còn nóng lắm để mẹ thổi cho nguội đã ! (Giả vờ thổi cho nguội)
 + Búp bê của mẹ ăn ngoan rồi mẹ cho búp bê đi chơi nhé!! 
(Âu yếm em búp bê)
 - Qua giờ chơi cô không những dạy trẻ kỹ năng sống mà còn dạy trẻ nghe, hiểu giao 
 tiếp cùng nhau và trao cho nhau những tình cảm yêu thương , gắn bó của con người
 VD2: Trong góc “ Hoạt động với đồ vật” ở chủ điểm “Giao thông” bằng đồ dùng tự 
tạo đó chính là những chiếc ô tô đã đục sẵn lỗ và những chiếc ô tô, máy bay chưa có 
bánh xe tôi đã cho trẻ lấy dây xâu qua những lỗ đó và tôi sẽ hỏi trẻ:
 + Linh ơi, con đang xâu gì vậy? ( Con đang xâu ô tô ạ)
 + Con xâu ô tô bằng gì đấy? (Con xâu bằng dây xâu ạ) + Các con nhớ cây xanh rất tốt cho sức khoẻ của con người các con không được 
hái hoa, bẻ cành mà phải tưới cây để cây mau lớn nhé! ( Vâng ạ)
 - Qua những câu hỏi cô đặt ra sẽ giúp trẻ tích luỹ được những vốn từ mới ngoài ra 
còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ chính xác, mạch lạc , rõ ràng hơn.
 - Ở lứa tuổi này trẻ nhiều khi hay hỏi và trả lời trống không hoặc nói những câu 
không có nghĩa. Vì vậy bản thân tôi luôn chú ý lắng nghe và nhắc nhở trẻ, nói mẫu cho 
trẻ nghe và yêu cầu trẻ nhắc lại.
II- Giáo dục ngôn ngữ thông qua các giờ học khác:
* Thông qua giờ thơ, truyện:
 Trên tiết học khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là phát triển ngôn ngữ nói 
cho trẻ và còn hình thành phát triển ở trẻ kỹ năng nói mạch lạc mà muốn làm được như 
vậy trẻ phải có vốn từ phong phú hay nói cách khác là trẻ cũng được học thêm được các 
từ mới qua giờ học thơ, truyện.
 Để giờ thơ, truyện đạt kết quả cao cũng như hình thành ngôn ngữ cho trẻ thì đồ 
dùng phục vụ cho tiết học phải đảm bảo :
 + Đồ dùng phải đẹp, màu sắc phù hợp đảm bảo tính an toàn và vệ sinh cho trẻ.
 + Nếu là tranh vẽ phải đẹp, phù hợp với câu truyện, phía dưới phải có chữ to giúp 
cho việc phát triển vốn từ của trẻ được thuận lợi.
 + Bản thân giáo viên phải thuộc truyện, ngôn ngữ của cô phải trong sáng, giọng 
đọc phải diễn cảm, thể hiện đúng ngữ điệu của các nhân vật.
 VD1: Trẻ nghe câu truyện “ Đôi bạn nhỏ” . Tôi cung cấp vốn từ cho trẻ đó là 
từ “ Bới đất”. Cô có thể cho trẻ xem tranh mô hình một chú gà đang lấy chân để bới đất 
tìm giun và giải thích cho trẻ hiểu từ “ Bới đất”.
 ( Các con ạ , bản năng của những chú gà là mỗi khi đi kiếm ăn các chú phải lấy 
chân để bới đất, đào đất lên để tìm thức ăn cho mình , khi kiếm được thức ăn chú gà sẽ 
lấy mỏ để ăn đấy.) . Sau khi giải thích tôi cũng chuẩn bị một hệ thống câu hỏi giúp trẻ 
nhớ được nội dung truyện và từ vừa học:
 + Hai bạn Gà và Vịt trong câu truyện cô kể rủ nhau đi đâu?
 ( Đi kiếm ăn ạ)