SKKN Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 24-36 tháng thông qua hoạt động nhận biết tập nói ở Trường Mầm non Mỹ Lộc

 1.MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
 Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt 
nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm mỹ 
cho trẻ em. Những kỹ năng mà trẻ được tiếp thu qua chương trình chăm sóc giáo 
dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập và thành công sau này của trẻ. Giáo 
dục mầm non có tác dụng cực kỳ quan trọng trong việc hình thành và phát triển 
nhân cách con người Việt Nam hiện đại. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, đất nước 
đang chuyển mình vươn lên đỉnh cao của thời đại “Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 
đất nước”. Vì vậy để đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển đi lên của xã hội thì việc 
cải tiến phương pháp giáo dục mầm nhằm nâng cao chất lượng, khả năng nhận biết 
cho trẻ là vấn đề hết sức cần thiết đối với mỗi giáo viên. Để đảm bảo mục tiêu giáo 
dục thì trong trường mầm non phải kết hợp song song việc chăm sóc thể lực và 
giáo dục trí tuệ cho trẻ. Làm tốt được điều đó thì các hoạt động trong trường mầm 
non đóng vai trò then chốt, trong đó không thể thiếu được hoạt động phát triển 
ngôn ngữ cho trẻ. Nó là một trong những hoạt động chính, giữ vị trí quan trọng 
trong giáo dục phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
 Những năm đầu đời đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành 
nhân cách và phát triển năng lực của trẻ, bởi tuy trẻ bẩm sinh đã có khả năng tiếp 
thu học tập, não bộ đã được lập trình dễ tiếp nhận các thông tin cảm quan và sử 
dụng để hình thành hiểu biết và giao tiếp với thế giới, nhưng thiên hướng học của 
trẻ có thể bị hạn chế bởi nhiều yếu tố như thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội. 
Việc được hưởng sự chăm sóc và phát triển tốt từ lứa tuổi trẻ thơ sẽ góp phần tạo 
nền móng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai của trẻ.
 Vốn từ là phương tiện giao tiếp nhận thức thế giới vạn vật hấp dẫn xung 
quanh con người. Nhờ có vốn từ mà trẻ em và người lớn thiết lập được những mối 
quan hệ tương hỗ với nhau, hiểu và cảm thông lẫn nhau, đồng thời cũng nhờ có 
vốn từ mà đứa trẻ có khả năng mở định tầm nhìn của mình. Khi trẻ biết nói, trẻ dễ 
dàng giao tiếp với người lớn cũng như trẻ có khả năng điều khiển hành vi của 
mình. Bằng vốn từ của mình trẻ có thể biểu đạt sự hiểu biết của mình cho người 
lớn hiểu và hiểu được ý của người lớn muốn nói gì, từ đó giúp trẻ tích cực hoạt 
động giao tiếp với mọi người. Vì vậy việc phát triển vốn từ cho trẻ 24 - 36 tháng 
tuổi là nhiệm vụ nặng nề của giáo dục trí tuệ cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi. Nếu người 
lớn chúng ta lơi là công tác giáo dục và dạy trẻ tập nói, tức là đã bỏ qua một cơ hội 
tốt để phát triển vốn từ cho trẻ.
 Theo đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở độ tuổi này nhu cầu giao tiếp của trẻ thì 
ở độ tuổi này nhu cầu giao tiếp của trẻ rất lớn, song do bộ máy phát âm của trẻ 
chưa hoàn thiện trẻ thường mắc lỗi phát âm: Cá - chá; Không cần - Hông chần; ... 
đặc biệt vốn từ của trẻ còn nghèo nàn.
 Ở lứa tuổi 24 - 36 tháng tuổi trẻ còn nói lắp và nói ngọng nhiều nhưng nó là 
thời kỳ “phát cảm về vốn từ” tức là vốn từ phát triển rất nhanh trẻ rất ham nói “trẻ 
lên 3 cả nhà học nói” . Đặc biệt lứa tuổi 24 - 36 tháng tuổi sự phát triển vốn từ đạt 
tới tốc độ rất nhanh mà sau này khi lớn lên khó có giai đoạn nào sánh bằng. Vì thế 
 1 thành những cảm xúc tích cực. Vốn từ là công cụ giúp trẻ hoà nhập với cộng đồng 
và trở thành một thành viên của cộng đồng. Nhờ có những lời chỉ dẫn của người 
lớn mà trẻ dần dần hiểu được những quy định chung của xã hội mà mọi người đều 
phải thực hiện theo những quy định chung đó. Vốn từ còn là phương tiện giúp trẻ 
tìm hiểu khám phá, nhận thức về môi trường xung quanh, thông qua cử chỉ lời nói 
của người lớn trẻ sẽ được làm quen với các sự vật, hiện tượng có trong môi trường 
xung quanh. Nhờ có vốn từ mà trẻ sẽ nhận biết ngày càng nhiều màu sắc, hình 
ảnh... của các sự vật , hiện tượng trong cuộc sống hàng ngày. Đặc biệt đối với trẻ 
24 - 36 tháng cần giúp trẻ phát triển mở rộng các loại vốn từ, biết sử dụng nhiều 
loại câu bằng cách thường xuyên nói chuyện với trẻ về những sự vật, hiện tượng, 
hình ảnh. mà trẻ nhìn thấy trong sinh hoạt hàng ngày, nói cho trẻ biết đặc điểm, 
tính chất, công dụng của chúng từ đó hình thành vốn từ cho trẻ.
2.2. Thực trạng vấn đề:
a. Thuận lợi:
 Được sự quan tâm của phòng giáo dục, của địa phương trong việc xây dựng 
cơ sở vật chất, khuôn viên nhà trường. Nhà trường được công nhận trường chuẩn 
quốc gia mức độ 1 vào tháng 3 năm 2015 và được kiểm định đánh ngoài vào tháng 
10 năm 2015, kết quả nhà trường được đoàn đánh giá ngoài đánh giá đạt mức độ 
3.
 Trường mầm non Mỹ Lộc ở vị trí trung tâm xã, có bếp ăn bán trú nên rất 
thuận lợi cho tất cả con em đến trường. Trường có đội ngũ cán bộ quản lý, giáo 
viên yêu nghề mến trẻ có trình độ chuyên môn vững vàng, tích cực học tập nâng 
cao tay nghề góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
 Ban giám hiệu thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và các đợt tiếp 
thu chuyên đề do Phòng Giáo dục tổ chức. 100% giáo viên có trình độ trung cấp 
trở lên, luôn giúp đỡ lẫn nhau tạo điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm.
 Về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học.
 Cảnh quan nhà trường thoáng mát, có cây che bóng mát, cây cảnh góp phần 
rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu 
biết của mình về thế giới xung quanh.
 Phụ huynh luôn quan tâm đến con em mình, nhiệt tình ủng hộ trong việc dạy 
dỗ các cháu. Thường xuyên ủng hộ các nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học 
và hoạt động vui chơi cho trẻ.
 Bản thân là một giáo viên có tinh thần trách nhiệm cao trong công tác giảng 
dạy, không ngừng học hỏi, tham khảo tài liệu, dự giờ đồng nghiệp để rút ra kinh 
nghiệm cho bản thân, nói đúng tiếng phổ thông, phát âm chuẩn. Luôn nhiệt tình 
làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ cho việc cung cấp và phát triển vốn từ cho 
trẻ.
Trẻ khỏe mạnh, tích cực học tập và hứng thú hoạt động. Một lớp có chung một độ 
tuổi nên nhận thức của trẻ tương đối đồng đều, đa số trẻ đến lớp chuyên cần.
b. Khó khăn:
 3 Khả năng nghe hiểu 
 lời nói 15 4 27 3 20 6 40 2 13 0 0
 Vốn từ 15 3 20 2 13 7 47 3 20 0 0
 Nghe nhắc lại các âm, 15 1 7 4 27 8 53 2 13 0 0
 các tiếng và các câu
 Sử dụng ngôn ngữ để 15 2 13 3 20 7 47 3 20 0 0
 giao tiếp
 Qua khảo sát tôi thấy, trẻ đạt yêu cầu là 80%, trong khi đó trẻ chưa đạt yêu 
cầu là 13 đến 20%. Chủ yếu là vốn từ và khả năng sử dụng vốn từ để giao tiếp 
chưa đạt còn chiếm tỷ lệ cao 20%. Nguyên nhân là do:
- Chuẩn bị đồ dùng chưa hấp dẫn.
- Khi dạy chưa quan tâm đến phát âm của trẻ.
- Một số trẻ chưa chú ý trong giờ học.
- Chưa nghiên cứu và học hỏi.
 Qua kết quả đó tôi đã tìm tòi, suy nghĩ và nghiên cứu tài liệu, các phương 
tiện thông tin đại chúng, đồng nghiệp và đưa một số biện pháp phát triển vốn từ 
cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi thông qua hoạt động nhận biết tập nói.
2.3. CÁC GIẢI PHÁP VÀ BIỆN PHÁP
2.3.1. Các giải pháp:
- Phát triển vốn từ cho trẻ 24 - 36 tháng thông qua hoạt động nhận biết tập nói.
- Nghiên cứu các văn bản, Chỉ thị của nhà nước, của ngành về giáo dục mầm non 
và các tài liệu có liên quan về phát triển nhận biết tập nói.
- Sử dụng linh hoạt sáng tạo các hình thức phát triển vốn từ cho trẻ thông qua 
nhận biết tập nói.
- Tăng cường công tác tham mưu và phối hợp để phát triển vốn từ thông qua hoạt 
động nhận biết tập nói.
2.3.2. Các biện pháp tổ chức thực hiện:
 Với trẻ 24 - 36 tháng tuổi rất thích hoạt động nhận biết tập nói và rất hứng 
thú với hoạt động này. Chính vì vậy mà tôi muốn thông qua hoạt động nhận biết 
tập nói để phát triển vốn từ cho trẻ. Cụ thể các biện pháp thực hiện như sau :
Biện pháp 1: Xây dựng nề nếp, thói quen cho trẻ
 Bên cạnh việc thực hiện chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ là vấn đề 
trọng tâm. Ngoài ra việc tiến hành tổ chức đưa trẻ đi vào nề nếp, thói quen ở mọi 
lúc, mọi nơi. Vì vậy hoạt động trong ngày của trẻ tôi đều phải nghiên cứu, lập ra 
chương trình kế hoạch bồi dưỡng đối tượng theo sự phân nhóm và sắp xếp chỗ 
ngồi cho từng trẻ một cách hợp lý:
+ Trẻ nói ngọng, nói lắp ngồi cạnh trẻ nói lưu loát.
+ Trẻ ngồi ngay ngắn và nghiêm túc.
+ Trẻ nói tốt ngồi với trẻ nói chưa tốt.
+ Trẻ nhút nhát ngồi cạnh trẻ nhanh nhẹn, mạnh dạn.
+ Trẻ hiếu động, cá biệt hay nói chuyện ngồi cạnh trẻ ngoan, ngồi cạnh cô giáo để 
 5