SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ, nhóm trẻ 25-36 tháng tuổi ở Trường Mầm non Nga Bạch, Nga Sơn

 1. MỞ ĐẦU.
1.1 Lý do chọn đề tài.
 Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên, bậc học nền tảng trong hệ thống giáo 
dục quốc dân Vệt Nam. Trẻ nhận đuợc sự chăm sóc, nuôi duỡng một cách khoa 
học tạo điều kiện tốt cho trẻ phát triển về mọi mặt[1]. Trẻ em là những mầm uơm 
của đất nuớc, là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tuơng lai của đất nuớc, là 
nguời tiếp nối của thế hệ cha anh. Vì vậy để trẻ phát triển một cách toàn tốt nhất 
thì cả nhà truờng và gia đình cùng chung tay tạo mọi điều kiện tập chung sức lực 
cùng chăm sóc giáo dục trẻ. Để trẻ đuợc hoạt động, học tập vui chơi „trẻ học bằng 
chơi, chơi bằng học’ đạt chất luợng giáo dục trong công cuộc công nghiệp hóa, 
hiện đại hóa ngày nay. Đến truờng trẻ đuợc thực hện các hoạt động có chủ định 
nhu làm quen các tác phẩm văn học, trẻ đuợc tập nói nhận biết gọi tên các loài vật, 
các sự vật hiện tuợng, đuợc HĐVĐV, trẻ đuợc nhập vai bắt chuớc nguời lớn làm 
những việc trẻ thích. Đặc biệt là kỹ năng phát triển tình cảm xã hội thể hiện qua 
các nội dung bài hát, điệu múa. Từ đó hình thành cho trẻ lòng yêu thuơng nhận 
biết cái đẹp, cái thiện thêm yêu cuộc sống.
 Âm nhạc giống nhũ là món ăn tinh thần không thể thiếu đ ọc trong cuộc sống 
hàng ngày của mỗi chúng ta, nó mang đến cho ta những giây phút thũ giãn thực sự thoải 
mái, cho ta cảm nhận cái đẹp của tự nhiên, quê hũơng, đất nũíc, con ngũêi.
 Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc, âm nhạc tác động 
vào con nguời ngay từ khi còn nằm trong nôi khi đuợc nghe tiếng ru à ơi của mẹ. 
Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là 
nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Bởi chính ở đây âm nhạc đuợc coi nhu một phuơng 
tiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Thông qua Âm nhạc, trẻ sẽ linh hoạt, mạnh dạn, 
tự tin, thông minh hơn. Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và 
cảm xúc cho trẻ.
 Trong chuơng trình giáo dục mầm non, hoạt động âm nhạc là một bộ môn 
nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động đuợc trẻ yêu thích, là nguồn hứng 
thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phuơng tiện thiết thực cho các 
hoạt động giáo dục. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công 
tác chăm sóc, giáo dục trẻ.
 Đối với trẻ nhà trẻ 25-36 tháng thì điều đó càng đúng bởi trẻ độ tuổi này đa 
số là trẻ mới đi học nên trẻ chua đuợc mạnh dạn, ngôn ngữ của trẻ còn nghèo nàn, 
khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ trong một lớp không đồng đều. Từ đó dẫn đến 
khả năng ca hát và hứng thú với hoạt động âm nhạc của trẻ còn nhiều hạn chế nhu: 
Trẻ chua tích cực tham gia vào hoạt động ca hát, trẻ hát chua đúng giai điệu, hát 
không rõ lời hoặc hát sai lời. Khi nghe nhạc trẻ chua thể hiện cảm xúc nên chua 
chủ động nhún theo nhịp.
 Qua đó các nhà nghiên cứu về thần kinh cho thấy sự tiếp xúc với âm nhạc 
có thể thiết lập đuợc phản xạ có điều kiện ở trẻ, đồng thời thúc đẩy trí lực của bán 
cầu trái phát triển khả năng nhận thức và các kĩ năng lập luận phức tạp. Kinh 
nghiệm tiếp cận với âm nhạc giúp trẻ sử dụng ngôn ngữ để miêu tả, cách phát âm 
thông qua việc lắng nghe và hát sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Việc vận động nhạc đó không phải là đào tạo nhạc công mà là đào tạo con người. Đặc biệt hiện 
nay giáo dục luôn được coi là quốc sách hàng đầu “đổi mới căn bản, toàn diện hệ 
thống giáo dục”. Trong đó, giáo dục mầm non cần có những sáng kiến đổi mới để 
bắt kịp đà phát triển của các bậc học khác, đồng thời giúp trẻ phát triển toàn diện 
về Đức - Trí - Thể - Mỹ. Đối với trẻ 25-36 tháng tuổi vốn từ còn ít, mức độ hiểu 
nghĩa còn hạn chế, với thực tế trẻ ở lớp tôi vốn từ của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ 
còn nói ngọng, phát âm chưa chuẩn. [1] Do đó việc lựa chon nội dung các bài hát 
phải thật đơn giản ngắn ngọn, gần gũi với trẻ là một điều rất quan trọng. Tuy nhiên, 
lòng yêu thích âm nhạc của trẻ lại ở nhiều mức độ khác nhau, có cháu rất mê say 
nhưng số ít cháu lại rất thờ ơ khi tiếng nhạc vang lên. Tôi nhận thấy khi trẻ ca hát 
đôi lúc cũng có phần không chính xác về giai điệu hoặc lời ca thậm chí còn sáng 
tác ra lời không phù hợp với nội dung. Trẻ ở lứa này vốn từ của trẻ đang phát triển, 
tâm sinh lý của trẻ ở độ tuổi này dễ nhớ, dễ quên, trẻ phát âm chưa chuẩn trẻ chỉ 
thuộc được từ cuối mỗi câu hát, những bài hát ngắn lời dễ thuộc. Nội dung bài hát 
gần gũi, tình cảm trong sáng, vui tươi. Vì thế là giáo viên đứng lớp với trẻ yêu cầu 
tôi phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ để có biện pháp giáo dục, giúp 
đỡ trẻ. Cháu nói còn ngọng chưa rõ lời cô dành nhiều thời gian quan tâm động viên 
giúp đỡ trẻ kịp thời, khích lệ động viên trẻ hát, vận động cùng các bạn [3]. Đồng 
thời biết chọn bài hát cho trẻ nghe, dạy trẻ hát, xắp xếp theo từng chủ đề sao cho 
phù hợp với tâm lý trẻ khi đến trường. Trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú 
tham gia vào các hoạt động có âm nhạc. Nghe bài hát ru con nhẹ nhàng của mẹ, 
tiếng huýt sáo của cha, tiếng cười hóm hỉnh của ông bà, cô, dì, cậu chú,... thực sự 
là những hoạt động âm nhạc giúp trẻ vừa rèn luyện những kỹ năng ngôn ngữ, vừa 
được học cách tương tác tích cực với những người khác trong xã hội. Theo giáo sư 
Michael Schulte - Markwort, thuộc Viện Tâm lý trẻ em ở bệnh viện của đại học 
Hambrug Đức thì “Âm nhạc giúp trung tâm xử lý ngôn ngữ của não phát triển tốt, 
khiến trẻ có thể bộc lộ khả năng âm nhạc ở độ tuổi sớm nhất, phục vụ cho việc học 
và nói sớm hơn những đứa trẻ sinh ra trong những gia đình không có cơ hội tiếp 
xúc với âm nhạc” [2]. Đó là tính kỉ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Giáo 
dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí 
tưởng tượng, củng cố kiến thức cho trẻ qua học tập, vui chơi trong cuộc sống.
 Đối với nhóm trẻ tôi đang phụ trách tôi thấy việc cần thiết và quan trọng là 
phải có biện pháp giáo dục âm nhạc một cách gần gũi thiết thực với trẻ , mang âm 
nhạc đến với trẻ trong tất cả các hoạt động để giúp trẻ có thể phát triển toàn diện. 
Đây là giai đoạn trẻ đang học nói hay bắt chước người lớn và chính thời điểm này 
cô giáo sẽ dạy trẻ, uốn nắn trẻ cách nói rõ câu, nói được câu ngắn, giai đoạn này 
chức năng các cơ vận động phát triển ổn định hơn, trẻ hứng thú với âm nhạc qua 
vận động đơn giản (vỗ tay, dậm chân ..) biết theo dõi tỉ mỉ không gian, biết nhắc 
lại bài hát ngắn, phân hóa về khả năng âm nhạc. Muốn làm được điều đó người 
giáo viên phải có khả năng, kiến thức âm nhạc, biết truyền đạt , biết thể hiện thật 
hấp dẫn và phù hợp với trẻ, vì hiệu quả giáo dục ảnh huở ng trực tiếp tới trẻ. Bên 
cạnh đó nguời giáo viên cũng cần phải biết đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ 
trong mối quan hệ với âm nhạc, đặc điểm cơ quan phát âm của trẻ... để có phuơng trong công tác giáo dục trẻ tại nhà.
 Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, bản thân có tâm huyết nâng 
cao chất luợng hoạt động âm nhạc nhóm trẻ nhà trẻ 25-36 tháng tuổi mà tôi phụ 
trách. Ngay đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng trẻ để lựa chọn những 
biện pháp phù hợp, kết quả khảo sát đầu năm nhu sau:
 Bảng l.Bảng khảo sát chất lượng đầu năm.(Phụ lục bảng 1)
 Từ việc khảo sát chất luợng đầu năm tôi thấy tỉ lệ trẻ hát tự nhiên, vận động 
theo nhạc, cảm nhận giai điệu âm nhạc tỉ lệ rất thấp, tôi băn khoăn trăn trở để tìm 
ra phuơng pháp biện pháp khắc phục thực trạng trên. Tôi đã mạnh dạn áp dụng 
“Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ, nhóm trẻ 
25-36 tháng tuổi ở trường mầm non Nga Bạch Nga sơn” mà tôi chủ nhiệm.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
2.3.1. Tham mưu đầu tư mua sắm và làm thêm đồ dùng đồ chơi âm nhạc 
cho trẻ.
 Ở lứa tuổi này hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, qua hoạt 
động vui chơi trẻ đuợc mô phỏng lại cuộc sống sinh hoạt của nguời lớn.Trong giáo 
dục âm nhạc cũng vậy, hoạt động vui chơi là hình thức hoạt động sáng tạo để thể 
hiện nội dung nhằm phát triển tai nghe âm nhạc cho trẻ. Muốn phát triển tai nghe 
và cảm thụ âm nhạc cho trẻ thì cần phải có dụng cụ để trẻ đuợc nghe và sử dụng 
trong khi ca hát và vận động, trò chơi. Có nhu vậy trẻ mới dễ dàng phân biệt đuợc 
các âm sắc khác nhau của âm thanh và phát triển cảm giác nhịp điệu,hứng thú theo 
giai điệu bài hát.Trong thực tế, hiện nay nhạc cụ đồ dùng dành cho trẻ trong hoạt 
động âm nhạc ở truờng còn chua nhiều, chua hiện đại. Vì thế để làm tốt điều đó 
ngay từ đầu năm học tôi đã kiểm kê xem lớp còn có những đồ dùng dụng cụ, trang 
phục gì, cần bổ sung những đồ dùng gì để đề xuất với nhà truờng mua sắm thêm 
phục vụ cho hoạt động âm nhạc ở lớp tôi.
 Bảng 2. Thống kê số lượng đồ dùng đầu năm học và tham mưu mua
 sắm làm thêm đồ dùng tự tạo. (Phụ lục bảng 2)
 Bản thân nguời giáo viên mầm non ai cũng phải có lòng yêu nghề, mến trẻ... 
không phải từ câu nói thể hiện tình yêu thuơng mà phải từ những việc làm thiết 
thực trong các hoạt động của trẻ nhu làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo để dạy trẻ một 
cách khoa học.
 Ngoài những dụng cụ mua sẵn tôi còn tự tạo các đồ dùng âm nhạc với các 
loại vật liệu có thể tận dụng đuợc trong cuộc sống hằng ngày. Nguyên liệu sẵn có 
tự dùng này không phải mất tiền mua và làm không quá khó khăn mà chỉ cần một 
số nguyên vật liệu có sẵn trong tự nhiên nhu: đá, sỏi, vỏ sò, thanh tre...và một số 
phế liệu nhu: lọ nuớc rửa bát, lon nuớc yến...để tạo ra một số dụng cụ dùng trong 
hoạt động âm nhạc, nhằm tạo ra sự mới lạ về các đồ dùng đồ chơi, trẻ sẽ hứng thú 
tham gia vào giờ học, qua đó rèn luyện âm sắc và cảm giác nhịp điệu bài hát cho 
trẻ.
 Ví dụ:
 + Tận dụng những đoạn tre già để làm phách tre.
 + Vỏ chai làm ra song loan