SKKN Giải pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24-36 tháng thông qua hoạt động nhận biết

 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Học ăn, học nói, học gói, học mở". Đúng 
vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của 
giáo dục mầm non. Ngôn ngữ chính là công cụ để trẻ nhận thức và giao tiếp góp 
phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách cho trẻ. Hoạt động nhận biết giúp 
trẻ phát triển một cách toàn diện: Đức, trí, thể, mỹ và lao động đặc biệt là phát 
triển ngôn ngữ cho trẻ. Thông qua hoạt động nhận biết giúp trẻ mở rộng hiểu biết 
về thế giới xung quanh, hình thành cho trẻ những tư tưởng tình cảm tốt đẹp, góp 
phần tích cực vào việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ.
 Lứa tuổi 24-36 tháng lời nói của trẻ còn chưa rõ ràng mạch lạc, vốn từ của trẻ 
còn ít, đa số các cháu còn nói ngọng, nói lắp, nói không rõ chữ, rõ ý, hay lặp lại 
các câu nói của cô. Mặt khác các cháu còn nhỏ nên thường có phản ứng chậm chạp 
hoặc rất khó khăn để hiểu những yêu cầu của cô giáo. Vì bộ máy phát âm của trẻ 
còn yếu ớt rất nhạy cảm và còn tiếp tục hoàn chỉnh cùng với sự phát triển chung 
của cơ thể. Thông qua quá trình quan sát ở những giờ hoạt động nhận biết, tôi thấy 
các cháu rất thích được trò chuyện, thích được giao tiếp và thích được nói nhưng vì 
ngôn ngữ vốn từ còn hạn chế, các cháu sử dụng ngôn ngữ thụ động nhiều trẻ rất 
muốn nói những lại không thể diễn đạt được hết những suy nghĩ yêu cầu của mình 
dẫn đến tình trạng cô hiểu sai ý trẻ, hoặc có một số cô không hiểu trẻ nói gì, không 
đáp ứng được nhu cầu của trẻ khiến trẻ sợ đến lớp. Ở trường mầm non của tôi hiện 
nay hình thức tổ chức giờ dạy trẻ nhận biết còn gò bó, khi lên lớp giáo viên chưa 
chú trọng đến đồ dùng trực quan, sáng tạo hình thức tổ chức, chưa thực sự đầu tư 
cho giờ dạy.
 Bản thân tôi là một giáo viên được trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng và 
giáo dục trẻ. Tôi nhận thấy rằng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ là việc làm vô 
cùng quan trọng, không phải là việc làm trong một sớm một chiều mà tôi xác định 
đây là nhiệm vụ khó khăn và lâu dài đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, tìm tòi 
sáng tạo mới đem lại kết quả cao. Nhằm giúp trẻ phát triển khả năng nghe, hiểu, trả 
lời câu hỏi một cách có trình tự, chính xác, giúp trẻ mạnh dạn tự tin trước mọi 
người, làm phong phú vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động nhận biết. Vì vậy tôi đã 
suy nghĩ và lựa chọn đề tài: "Giải pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 
tháng thông qua hoạt động nhận biết " 
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã gặp một số và khó khăn như sau: 
1. Khó khăn
+ Nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ lần đầu đến lớp nên còn nhút nhát, 
 một số trẻ quá hiếu động thường không tập chung chú ý.
+ Đa số trẻ lần đầu đến lớp, trẻ còn nói ngọng nhiều, phát âm chưa được rõ ràng 
 thậm trí có trẻ chưa biết nói.
 + Phụ huynh coi nhẹ tầm quan trọng của việc cung cấp các kiến thức cho trẻ nhất 
 là trẻ lứa tuổi nhà trẻ, chưa quan tâm đến các hoạt động giáo dục trên lớp. bóng bắt đầu từ trên và lấy bóng ở dưới. Với hoạt động này tôi thấy trẻ rất hứng 
 thú tham gia, vừa cung cấp đầy đủ vốn từ lại vừa phát triển vận động, nhận thức tư 
 duy của trẻ.
Ví dụ: Với các chủ đề " Những con vật đáng yêu", " Cây và những bông hoa đẹp" 
 tôi dùng bìa cứng, vải dạ, keo nến, bông, kim chỉ. Vẽ các loại rau, củ, quả, con 
 vậtdùng kéo cắt theo hình đã vẽ, rồi in lên vải dạ có màu phù hợp với đặc điểm 
 màu sắc của rau, củ, quả, con vật.thành 2 miếng giống nhau, cắt vải dạ theo 
 hình, dùng kim, chỉ màu khâu theo đường viền, khi khâu để lại 1 đoạn nhỏ, lấy 
 bông nhồi vào bên trong rồi khâu lại tạo thành rau củ, quả, con vật. Sau đó lấy keo 
 nến, vải dạ vụn trang trí cho rau, củ quả, con vật thêm sinh động hấp dẫn. Với 
 những đồ chơi này đảm bảo an toàn cho trẻ, màu sắc hấp dẫn thu hút sự chú ý của 
 trẻ. Trong hoạt động nhận biết có thể dạy trẻ nhận biết đặc điểm nổi bật, màu sắc, 
 ích lợi của các loại rau củ quả, con vật cung cấp kiến thức từ đó làm phong phú 
 vốn từ cho trẻ. 
Biện pháp 2. Sử dụng nghệ thuật phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt 
 động nhận biết.
a. Sáng tạo hình thức gây hứng thú cho trẻ
 Để tiết học sôi nổi, thu hút trẻ tham gia tích cực thì hoạt động gây hứng thú 
vào bài là vô cùng quan trọng. Tùy thuộc từng nội dung bài dạy trong từng chủ đề 
mà tôi lựa chọn cách gây hứng thú cho trẻ một cách linh hoạt nhẹ nhàng. Vì vậy 
tôi phải xác định được mục đích, yêu cầu của bài dạy, tôi luôn nghiên cứu kĩ giáo 
án thì mới vận dụng các phương pháp, biện pháp giảng dạy tạo cho trẻ cảm giác 
gần gũi, vui vẻ, kích thích trẻ thích tham gia vào hoạt động của cô.
khi dạy trẻ hoạt động nhận biết tôi đã áp dụng một số hình thức gây hứng thú như 
 sau:
- Gây hứng thú qua bàn ánh sáng: 
Ví dụ: Khi dạy trẻ nhận biết “con cá, con cua” chủ đề "Những con vật đáng yêu" 
 tôi đã vào bài bằng cách cho trẻ xem hình ảnh các con vật qua bàn ánh sáng sau đó 
 cho trẻ tạo dáng các con vật sống dưới nước, hỏi trẻ một số câu hỏi về đặc điểm 
 của chúng. Qua đó giúp trẻ nhớ lại tên con vật, đặc điểm nổi bật của con vật đã 
 được làm quen ở mọi lúc mọi nơi, từ đó kích thích trẻ tích cực hào hứng tham gia 
 vào giờ học mà không nhàm chán.
- Gây hứng thú qua đồ dùng vật thật: 
Ví dụ: Dạy trẻ nhận biết “Củ cà rốt, quả cà chua” chủ đề “ các loại củ quả” tôi cho 
 trẻ chơi trò chơi “đoán tên” và cho trẻ nêu cảm nhận của mình khi được cầm, sờ 
 vào các loại củ quả từ đó cô giáo dẫn dắt vào bài nhẹ nhàng hơn, thu hút tính cực 
 của trẻ tham gia vào giờ học tốt hơn.
- Gây hứng thú qua các bài hát hoặc ca dao đồng dao, câu đố: thúc một cách nhẹ nhàng hiệu quả mà không máy móc nặng nề tôi đã sử các hình 
 thức khác nhau như: 
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động nhận biết tập nói: “Con vật bé yêu” tôi tổ chức cho 
trẻ chơi trò chơi: “Bắt chước tiêng kêu của các con vật”
 Cô nói Trẻ kêu
 Con chó gâu gâu
 Con vịt cạp cạp
 Con gà trống ò ó o
 Con gà mái cục cục cục tác
Ví dụ: Dạy trẻ nhận biết “ Con thỏ” tôi đã sử dụng trò chơi: Tìm thức ăn cho các 
 con vật hay trò chơi: “nói đúng tìm nhanh”
Ví dụ: Nhận biết “ Tàu hỏa” tôi kết thúc bằng bài hát: “Đoàn tàu nhỏ xíu” và tìm 
 về đúng nhà ga qua đó trẻ được vận động và hát đi dạo chơi tiết học kết thúc một 
 cách nhẹ nhàng mà trẻ không nhàm chán.
 Từ những phương pháp cơ bản đó tôi thấy trẻ tiếp thu rất tốt về ngôn ngữ và kiến 
 thức của bài dạy.
Giải pháp 3. Tạo môi trường nhận biết ở mọi lúc mọi nơi.
a. Tạo môi trường trong lớp học
 Tôi luôn suy nghĩ để tạo ra ở quanh trẻ một môi trường với nhiều hình ảnh 
bắt mắt nhất là ở các góc chơi của trẻ (Ví dụ: trang trí phù hợp với từng chủ đề) và 
gợi mở đối với trẻ. Để lớp học lôi cuốn trẻ tôi đã trang trí những hình ảnh ngộ 
nghĩnh, màu sắc sinh động, bố trí sắp xếp các góc hợp lý: Góc hoạt động cần yên 
tĩnh xa góc ồn ào, có góc bên trong và góc bên ngoài lớp học, tận dụng những 
nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương làm những đồ dùng, đồ chơi tự tạo phù hợp 
với từng chủ đề cho từng góc. Đối với bộ môn Nhận biết tập nói tôi tận dụng hầu 
hết các không gian trong góc chơi bởi trẻ hoàn toàn có thể lĩnh hội được kiến thức 
của bộ môn thông qua các hoạt động khác tại các góc hoạt động. Nhất là có kế 
hoạch đề xuất để tìm biện pháp sao cho tốt nhất trong quá trình dạy cũng như hoạt 
động với đồ vật của trẻ.
 Tôi thường xuyên thiết kế, bổ sung thay đổi đồ dùng và trang trí các góc trong 
lớp học. Tôi trang trí và thay đổi đồ dùng phù hợp với chủ đề mới và theo từng chủ 
đề nhánh để cung cấp thêm hình ảnh phong phú cũng như khung cảnh lớp luôn 
mới với trẻ, trẻ được nói đúng, nói đủ câu và nhất là khi trẻ thấy được tranh ảnh 
này trẻ
Được phát triển vốn từ ở mọi lúc mọi nơi.
Ví dụ: Khi trang trí lớp theo chủ đề "Những con vật đáng yêu" tôi trang trí các góc 
 các bảng biểu trong lớp bằng những hình ảnh sinh động về những con vật để thu 
 hút sự chú ý tư duy của trẻ. 1.Đối với giáo viên:
Bản thân có thêm kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động dạy trẻ làm quen 
và học tốt môn nhận biết tập nói cho trẻ, mạnh dạn, tự tin và sáng tạo khi dạy trẻ, 
lồng ghép các hình thức để phát triển vốn từ cho trẻ vào mọi hoạt động một cách 
khoa học để trẻ vừa học lại vừa được chơi.
2. Đối với trẻ:
Hứng thú tích cực tham gia vào các giờ học, có tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể 
trong khi học. Trẻ mạnh dạn, năng động, tự tin và hồn nhiên trong giao tiếp với cô 
và bạn trong lớp.
3. Đối với phụ huynh:
Phụ huynh dần hiểu được tầm quan trọng của việc dạy trẻ nhận biết tập nói từ đó 
phối hợp với giáo viên rèn cho trẻ được tốt hơn.
Cha mẹ người thân cố gắng phát âm đúng, không nên bắt trước những từ trẻ nói 
ngọng mà cần phải sửa sai ngay những từ trẻ nói cho trẻ bắt chước được cho đúng.
 IV. KẾT LUẬN 
 Qua các biện pháp trên, giờ học nhận biết của trẻ trở nên sinh động, thoải mái, 
trẻ học hứng thú và tích cực hơn. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ mạnh dạn, linh 
hoạt và nhanh nhẹn hơn. Việc giúp trẻ học tốt và hứng thú môn nhận biết tập nói là 
điều mà giáo viên nào cũng mong đạt được. Vì vậy cần tận dụng các phương pháp, 
biện pháp, lồng ghép các bộ môn khác sao cho phù hợp và gây được hứng thú với 
trẻ.
 Cần cố gắng trao đổi, học hỏi thêm kinh nghiệm của đồng nghiệp cũng như 
của người đi trước và không ngừng luyện tập các bộ môn. 
 Giáo viên cần gần gũi để phát hiện sự sáng tạo của trẻ, khen ngợi , động 
viên sửa sai kịp thời và tạo môi trường học tốt cho trẻ.
 Ngôn ngữ có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Trước hết nhận 
biết tập nói được coi là khả năng tốt nhất để phát triển ngôn . 
 Nội dung nhận biết tập nói cho trẻ mầm non nói trên được thực hiện thông 
qua giờ hoạt động chính ở lớp và được tích hợp vào một số hoạt động khác trong 
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ.
 Từ những vốn kinh nghiệm tích luỹ ấy, tôi đã áp dụng và có hiệu quả ở lớp 
mình nhằm hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, 
hài hoà, đó là sự phát triển về ngôn ngữ, thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực trong