Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng môi trường lớp học giúp trẻ 24-36 tháng phát triển vốn từ

 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Bác Hồ đã dạy: “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu 
của dân tộc, chúng ta phải giữ gìn nó, quý trọng nó.”. Việc rèn luỵên và phát 
triển ngôn ngữ nói cho trẻ đặc biệt là lứa tuổi nhà trẻ- viên gạch đầu tiên của nền 
móng giáo dục mầm non là cả một quá trình liên tục và có hệ thống đòi hỏi phải 
kiên trì, cô giáo, bố mẹ là người gương mẫu để trẻ noi theo.
 Ngôn ngữ là công cụ của tư duy, đồng thời là phương tiện giúp trẻ tìm hiểu 
khám phá, nhận thức về môitrường xung quanh. Phát triển vốn từ cho trẻ là hướng 
tốt nhất để phát triển ngôn ngữ ở trẻ nhỏ.
 Hiện nay các cấp các ngành, BGH nhà trường và tổ bộ môn đã có nhiều 
quan tâm đến công tác chăm sóc giáo dục trẻ trong toàn trường nói chung và việc 
chăm sóc, giáo dục trẻ nhà trẻ nói riêng. Tuy nhiên, việc phát triển vốn từ cho trẻ 
là phạm vi vi mô của lớp học, đòi hỏi sự tận tâm, kiên trì, chủ động của giáo viên.
 Thực tế cho thấy, công việc của giáo viên mầm non bao gồm cả chăm sóc 
nuôi dưỡng và dạy dỗ trẻ tạo nên khối lượng công việc lớn, áp lực lớn khiến nhiều 
giáo viên ngại để tâm vào việc rèn luyện phát triển vốn từ cho trẻ, chủ yếu chú 
trọng nhiều hơn đến việc chăm sóc và vệ sinh cá nhân cho trẻ.Do đó, việc phát 
triển vốn từ cho trẻ chủ yếu được thực hiện trong tiết học nhận biết tập nói, nhận 
biết phân biệt, chưa có biện pháp khác. Tuy nhiên, quá trình tiếp xúc với trẻ, tôi 
thấy hầu hết các trẻ lớp tôi rất hứng thú học các từ mới thông qua việc tìm hiểu 
đồ dùng đồ chơi ở các góc chơi, đặc biệt là các góc chơi mở, các góc chơi có nhiều 
đồ dùng vật thật. Vì vậy, bản thân tôi luôn trăn trở tìm tòi suy nghĩ và nghiên cứu 
tài liệu để tìm ra biện pháp "Xây dựng môi trường lớp học giúp trẻ 24 - 36 tháng 
phát triển vốn từ"một cách có hiệu quả nhất để có thể giúp trẻ phát triển ngôn 
ngữ.
2. Mục đích của đề tài này:
- Tìm ra các biện pháp để phát triển vốn từ cho trẻ mầm non.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Các biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 24 – 36 tháng ở trường mầm non.
- Học sinh phát triển vốn từ mọi lúc mọi nơi.
4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm:
- 36 trẻ lớp nhà trẻ D2 trong trường mầm non tôi đang công tác.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp lý luận: Nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thực tiễn: Điều tra khảo sát, quan sát thực tế.
- Phương pháp quan sát, trải nghiệm: Trẻ được thực tế quan sát, trải nghiệm trong 
mọi hoạt động.
6. Phạm vi, kế hoạch nghiên cứu:
 1/10 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
Khi tiếp xúc với trẻ tôi nhận thấy rằng ngôn ngữ của trẻ còn nhiều hạn chế về câu 
từ, về cách phát âm, đặc biệt là vốn từ nghèo nàn. Khi trẻ nói hầu hết toàn bớt âm 
trong các từ, giao tiếp không đủ câu cho nên nhiều khi giáo viên không hiểu trẻ 
đang nói về cái gì? Cũng có một số trẻ còn hạn chế khi nói, trẻ chỉ biết chỉ tay vào 
những thứ mình cần khi cô hỏi. 
 Vốn từ của trẻ còn nghèo nàn, với mẫu câu hỏi: Đây là cái/con gì? trẻ 
thường chưa trả lời được.
 Chủ yếu việc phát triển vốn từ cho trẻ thông qua các hoạt động giờ học 
nhận biết tập nói, thơ truyện và một số hoạt động có chủ đích khác, chưa có sự 
chú trọng vào môi trường hoạt động của trẻ.
2. Cơ sở thực tiễn:
Tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công dạy lớp nhà trẻ D2. Trong quá 
trình chăm sóc và dạy trẻ chúng tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
2.1 Thuận lợi:
- Nhà trường đầu tư đầy đủ đồ dùng cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy. 
- Đồ dùng phục vụ cho việc phát triển vốn từ cho trẻ phong phú về hình ảnh, màu 
sắc hấp dẫn ( tranh ảnh, vật thật )
- Giáo viên được bồi dưỡng kiến thức qua tập huấn, kiến tập, qua các buổi sinh 
hoạt chuyên môn nên giáo viên nắm vững phương pháp dạy của bộ môn.
- Bản thân tôi có trình độ Đại học sư phạm, có nhiều năm kinh nghiệm dạy trẻ nhà 
trẻ
- Phụ huynh rất nhiệt tình, quan tâm đến trẻ và tích cực phối hợp với giáo viên 
dạy trẻ ở nhà
- Trẻ thông minh, một số trẻ có khả năng tiếp thu nhanh.
2.2 Khó khăn:
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, phần lớn các bố mẹ đều bận rộn lo toan cho 
cuộc sống, thời gian bố mẹ trò chuyện với trẻ để phát triển vốn từ còn ít. Một số 
cha mẹ của trẻ nhận thức về tầm quan trọng của ngôn ngữ còn hạn chế. Do vậy 
vốn từ của trẻ em ngày nay phát triển chậm và ít, chủ yếu trẻ được tiếp xúc và 
phát triển ngôn ngữ thông qua ti vi, phim ảnh chưa được sự chỉ bảo, uốn nắn 
 3/10 xây dựng môi trường lớp đẹp, thân thiện, phù hợp với lứa tuổi là điều mà tôi rất 
quan tâm.
 Phối hợp với đồng nghiệp trong cùng lớp, xây dựng các góc hoạt động cho 
trẻ phù hợp lứa tuổi, tạo nhiều nội dung mở theo các chủ đề, sự kiện theo tiêu chí 
“Lấy trẻ làm trung tâm”. Đặc biệt chú trọng góc bế em và góc văn học để tạo cho 
trẻ không gian gần gũi như chính nhà của trẻ.Khi trẻ chơi trong một môi trường 
lớp thẩm mỹ, thân thiện trẻ sẽ hứng thú, phát huy được tính tích cực khi tham gia 
vào các hoạt động từ đó ngôn ngữ của trẻ được phát triển. 
 Tôi và giáo viên trong lớp rất coi trọng việc làm đồ dùng đồ chơi trong các 
góc. Thường xuyên bổ sung các đồ chơi tự tạo do cô và cháu cùng làm vào các 
góc hoạt động. Có đồ dùng đồ chơi, là có phương tiện để hoạt động cùng trẻ trong 
thời gian trẻ chơi tập. 
 Khi trẻ chơi, cô thường xuyên quan tâm, đến cạnh trẻ, đặt câu hỏi về tên đồ 
vật, màu sắc, hình dáng, chất liệu, công dụng để cung cấp từ thông thường và 
những từ mở rộng cho trẻ với các mẫu câu: Đây là cái gì? Cái này để làm gì? Nó 
có những màu gì? Con thích đồ chơi nào? Con gì đây? Nó kêu như thế nào?...v.v... 
Không quên khen ngợi trẻ khi trẻ trả lời đúng hoặc chủ động dùng từ đúng hoàn 
cảnh.
 - Kết quả:
 Do có sự chú trọng, đầu tư ngay từ đầu năm học nên tôi và đồng nghiệp đã 
xây dựng môi trường góc chơi cho trẻ, làm đồ dùng đồ chơi để giáo dục trẻ không 
chỉ vốn từ mà còn là phương tiện để dạy trẻ các nội dung của 5 mặt phát triển lứa 
tuổi nhà trẻ theo yêu cầu của chương trình. Lớp tôi tham gia Hội thi xây dựng lớp 
đẹp đạt giải Nhất cấp trường.
 Qua một thời gian thực hiện, tôi thấy trẻ thích đi học, tích cực tham gia vào 
các hoạt động, mạnh dạn trong giao tiếp, vốn từ phát triển nhanh, phong phú. Trẻ 
nói được đủ câu, rõ nghĩa.
 3.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường giao tiếp trong lớp
 - Thời điểm tiến hành biện pháp: Mọi lúc mọi nơi: giờ đón, trả trẻ, hoạt 
động có chủ đích, hoạt động chơi tập, trước giờ ăn trưa/ ăn quà chiều, hoạt động 
ngoài trời, hoạt động chiều.
 - Địa điểm: Trong trường, lớp 
 - Nội dung biện pháp: 
 5/10 - Địa điểm: Tại trường, lớp, trong nhóm zalo hoặc các ứng dụng khác của 
mạng xã hội.
 - Nội dung biện pháp: 
 Trong thực tế sự chênh lệch về vốn từ của trẻ ở cùng một độ tuổi trong lớp 
là khá lớn. Qua đó vốn từ của trẻ không phụ thuộc vào điều kiện vật chất, kinh tế 
của gia đình mà trước hết liên quan rất nhiều đến thời gian người thân trò chuyện 
với trẻ như thế nào? Bố mẹ có lắng nghe bé kể chuyện về các hoạt động của trẻ ở 
trường hay những thắc mắc của trẻ về cuộc sống xung quanh? Có thường xuyên 
kể chuyện cho bé nghe và hướng dẫn bé kể lại không? Ngày nghỉ có đưa bé đi 
chơi công viên hay đi thăm họ hàng hay không? Tất cả những điều đó không chỉ 
làm tăng số lượng vốn từ của trẻ, sự hiểu biết nghĩa của từ, cách dùng từ của trẻ 
mà còn làm phong phú hiểu biết về thế giới xung quanh và bồi dưỡng xúc cảm 
cho trẻ.
 Để vốn từ của trẻ phát triển tốt việc phối hợp cùng phụ huynh học sinh là cần 
thiết. Tôi luôn thống nhất với phụ huynh về cách chăm sóc nuôi dưỡng trẻ và kế 
hoạch lịch sinh hoạt dạy học cho từng tháng, từng tuần cho phụ huynh nắm bắt 
được. Đăc biệt, trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ, cô thường xuyên trao đổi 
với phụ huynh các từ cô cung cấp trong ngày để phụ huynh phối hợp cùng cô cho 
trẻ ôn luyện và mở rộng ở nhà cho trẻ. Cô còn gửi bài thơ, câu chuyện theo chủ 
đề, chủ điểm hoặc gửi bài lên nhóm lớp, các kênh thông tin khác qua ứng dụng 
mạng xã hội để phụ huynh nắm được và phối hợp với các cô rèn luyện cùng con 
thêm ở nhà.
 - Ngoài ra tôi còn kết hợp với phụ huynh sưu tầm những quyển thơ, truyện 
có chữ, hình ảnh to, rõ nét , nội dung phù hợp với lứa tuổi nhà trẻ để cho trẻ làm 
quen và để xây dựng góc thư viện sách truyện của lớp.
 Kết quả tôi nhận được là những vấn đề mà giáo viên trao đổi phụ huynh 
nhiệt tình kết hợp tốt với giáo viên. Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ nhiều sách 
truyện, phong phú, đa dạng cho trẻ trải nghiệm từ đó vốn từ và kỹ năng xem sách 
của trẻ được phát triển phù hợp theo lứa tuổi. 
4. Kết quả đạt được.
 Hơn cả sự mong đợi, sau khi thực hiện thực hiện biện pháp xây dựng môi 
trường lớp học giúp trẻ 24 - 36 tháng phát triển vốn từ, trẻ lớp tôi không chỉ phát 
triển rõ rệt về vốn từ mà trẻ còn thể hiện sự phát triển về ngôn ngữ, cụ thể:
 - Trẻ phát âm rõ tiếng.
 - Trẻ nghe và hiểu được các nhiệm vụ bằng lời nói.
 7/10