Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm phát triển vốn từ cho trẻ lứa tuổi 24-36 tháng tuổi

 MỤC LỤC
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận của vấn đề
2. Thực trạng của vấn đề
2.1. Thuận lợi
2.2. Khó khăn
3. Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ
3.1. Khảo sát trẻ đầu năm
3.2. Tìm hiểu đặc điểm phát triển vốn từ của trẻ nhà trẻ
3.3. Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động học
3.4. Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua chơi
3.5. Qua giờ đón- trả trẻ
3.6. Thông qua các hoạt động khác
3.7. Kết hợp với phụ huynh
4. Kết quả
III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
IV. KẾT LUẬN
 2 việc trang bị cho thế hệ mầm non một phương tiện mạnh mẽ để tiếp thu kinh nghiệm quý 
báu của thế hệ cha anh, đồng thời tạo điều kiện cho các cháu lĩnh hội các kiến thức, những 
hiểu biết mới lạ về thế giới xung quanh.
 Ngôn ngữ giữ vai trò quan trọng như vậy trong cuộc sống, nhưng là thế nào để 
ngôn ngữ phát triển và muốn có ngôn ngữ phát triển thì chúng ta không thể nói đến việc 
phát triển vốn từ cho trẻ. Từ là đơn vị có sẵn và cơ bản của ngôn ngữ, là vật liệu chủ yếu
tạo nên câu, xây dựng lời nói. Trong cuộc sống không có vốn từ thì không có ngôn ngữ
hoặc vốn từ chậm phát triển thì ngôn ngữ cũng chậm phát triển và ngược lại. Vốn từ phát 
triển phong phú thì ngôn ngữ cũng phát triển phong phú. Khi con người biết sử dụng 
nhiều loại từ một cách chặt chẽ thì họ sẽ có một cách giao tiếp vững vàng tự tin trong bất
kỳ lĩnh vực nào của xã hội.
 Để có vốn từ phát triển trước tiên ta phải bắt đầu phát triển ngôn ngữ cho
trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non vì ở lứa tuổi này phát triển vốn từ là giúp trẻ nắm
được nhiều từ, hiểu được ý nghĩa của từ, biết sử dụng từ trong giao tiếp. Phát 
triển từ cho trẻ là quá trình hình thành giúp trẻ làm quen với các từ mới, củng cố 
vốn từ làm cho vốn từ phong phú tích cực hóa ngôn ngữ cho trẻ.Quá trình này 
liên quan chặt chẽ với giai đoạn nhận thức tiếp theo của trẻ để hình thành các 
biểu tượng về thế giới xung quanh..
 Đặc biệt trẻ ở lứa tuổi 24- 36 tháng tuổi, giai đoạn này người ta gọi là giai 
đoạntiền ngôn ngữ vì đặc điểm sinh lý ở lứa tuổi này có vùng ngôn ngữ bắt đầu 
hình thành và phát triển mạnh, do đó mà trẻ được tác động mạnh mẽ về ngôn 
ngữ từ phía môi trường xung quanh trẻ, thì vùng ngôn ngữ của trẻ có điều kiện 
phát triển nhanh. Nhưng trong thực tế môi trường gia đình:ông, bà., bố, mẹ...hay 
môi trường xã hội: cô giáo còn ít quan tâm đến việc phát triển vốn từ cho trẻ nên 
nhìn chung vốn từ của trẻ còn nhiều hạn chế.
 Ngoài ra tôi tự tìm tòi biện pháp đúc rút kinh nghiệm từ thực tế dạy trẻ ở
các nội dung và chọn đề tài: "Kinh nghiệm phát triển vốn từ cho trẻ lứa tuổi 24-
36 tháng tuổi"
2. Thực trạng của vấn đề:
 2.1. Thuận lợi:
 - Lớp được chia theo đúng độ tuổi quy định
 - Trẻ đi học chuyên cần
 - Đồ dùng phục vụ cho việc phát triển vốn từ cho trẻ phong phú về hình
ảnh, màu sắc hấp dẫn( tranh ảnh, vật thật.. )
 - Luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH nhà trường.
 - Giáo viên nắm vững phương pháp giảng dạy bộ môn, được bồi dưỡng 
thường xuyên và tham gia học tập tại các lớp chuyên đề do sở, phòng tổ chức.
 - Giáo viên nhiệt tình, sáng tạo làm đồ dùng phục vụ cho việc cung cấp và 
phát triển vốn từ cho trẻ.
 - Trình đồ của giáo viên đều đạt chuẩn và trên chuẩn.
 4 3.2. Tìm hiểu đặc điểm phát triển vốn từ của trẻ nhà trẻ
 - Muốn phát triển vốn từ cho trẻ, theo tôi điều đầu tiên chúng ta phải hiểu 
được phát triển vốn từ cho trẻ là gì ? Phát triển vốn từ cho trẻ giúp trẻ nắm vững 
được nhiều từ, hiểu ý nghĩa của từ và biết sử dụng từ trong các tình huống giao 
tiếp. Để làm được như vậy tôi phải dựa trên các cơ sở lý luận sau:
3.2.1. Cơ sở ngôn ngữ
 - Đặc điểm phát triển vốn từ của trẻ nhà trẻ: Vốn từ của trẻ tăng nhanh, số
lượng từ chủ động của trẻ từ 500- 600 từ. Trong vốn từ của trẻ có tất cả các loại
từ đơn, từ ghép.ở trẻ có cả từ ghép 3- 4 tiếng bên cạnh đó trẻ có nhu cầu giao 
tiếp với mọi người, trẻ thích tìm hiểu những điều mới lạ trong cuộc sống xung 
quanh, những từ các cháu được sử dụng hầu hết là những từ chỉ tên gọi, những
gì gần gũi xung quanh mà hàng ngày trẻ tiếp xúc. Ngoài ra, trẻ cũng nói được 
một số từ chỉ hành động, chỉ những công việc của bản thân và mọi người xung
quanh, chỉ hành động của những con vật mà trẻ biết.
 Ví dụ :
 Máy bay - Máy bay bay 
 Tàu hỏa - Tàu hỏa chạy 
 Con cá - Con cá bơi
 Bố cháu - Bố cháu đi làm
 Tôi nhận thấy vốn từ của trẻ tuy phát triển nhưng vẫn còn hạn chế bộ máy 
phát âm của trẻ đang hoàn thiện dần nên khi trẻ nói, trẻ hay nói chậm, hay nói 
kéo dài giọng,đôi khi còn ậm, ừ, ê, a, không mạch lạc. Để giúp trẻ phát triển vốn
từ, tôi thấy người giáo viên cần phải nắm vững vốn từ của trẻ. Mặt khác, các cô 
giáo phải nói to, rõ ràng, mạch lạc, dễ nghe.
3.2.2. Cơ sở tâm lý:
 Tư duy của trẻ ở lứa tuổi nhà trẻ là tư duy trực quan. Thời kỳ này, khả năng
chi giác về các sự vật hiện tượng bắt đầu được hoàn thiện.Trẻ hay bắt chước 
những cử chỉ và lời nói của người khác, do vậy ngôn ngữ của cô giáo phải trong 
sáng và chính xác để trẻ nói theo.
3.2.3. Cơ sở giáo dục:
 Ngôn ngữ của trẻ chỉ được hình thành và phát triển qua giao tiếp với con 
người và sự vật hiện tượng xung quanh.
 Để thực hiện điều đó phải thông qua nhiều phương tiện khác nhau như qua các 
giờ học, các trò chơi, dạo chơi ngoài trời và sinh hoạt hàng ngày, rèn luyện
và phát triển vốn từ cho trẻ, tập cho trẻ biết nghe, hiểu và phát âm chính xác các
âm của tiếng mẹ đẻ, hướng dẫn trẻ biết cách diễn đạt ý muốn của mình cho 
người khác hiểu.Vì vậy khi cho trẻ tiếp xúc với các sự vật hiện tượng thì phải 
cho trẻ biết gọi tên,đặc điểm của đối tượng, không những thế, giáo viên dạy trẻ 
biết nói câu dầy đủ, rõ nghĩa, dạy trẻ phát âm chuẩn của tiếng việt, đảm bảo các
 6 + Vỏ dứa còn có gì? ( Mắt ) 
 8 trong bài thơ, câu truyện.Khi trẻ đã biết kể lại truyện cùng với co điều đó chứng
tỏ trẻ đã biết ghi nhớ cốt truyện và biết sử dụng ngôn ngữ nói là phương tiện, 
lĩnh hội kinh nghiệm tiếp thu kiến thức, biết sử dụng nhiều từ mới thể hiện sự 
tương ứng mới nội dung câu truyện đó.
3.3.3.. Qua giờ âm nhạc
 Các tiết học âm nhạc trẻ được tiếp xúc nhiều với đồ vật ( Trống , lắc, phách
tre và nhiều vật liệu ) trẻ được học những giai điệu vui tươi kết hợp với các loại 
hoạt động ( Vận động theo bài hát một cách nhịp nhàng. Để làm được như vậy
đó là nhờ sự hiểu biết, nhận thức, vốn từ, kỹ năng nhất là sự giao tiếp bằng ngôn
ngữ của trể được tích lũy và lĩnh hội, phát triển tính nghệ thuật, giúp trẻ yêu âm 
nhạc.
 Qua những giờ học hát, vận động theo nhạc, trẻ đã biết sử dụng những hình
ảnh đep của bài hát.
 Ví dụ:
 Hát và vận động bài "Con voi"
 Trẻ biết sử dụng động tác minh họa đơn giản như:
 Trông đằng xa kia có con chi to ghê: Trẻ dùng một ngón tay vẫy vẫy
 Sao trông giống như xe hơi: Hai tay tạo hình chữ nhật ở trước ngực 
 Lăn lăn bánh xe đi chơi: Hai tay quay vòng tròn
 À thì ra con voi: Dùng tay chỉ kết hợp với vẫy nhẹ
 Vậy mà...đuôi trên đầu: Dùng tay phải đặt giữa đỉnh đầu vẫy nhẹ.
3.4 Phát triển vốn từ của trẻ thông qua chơi.
 Đây có thể coi là một trong những hình thức quan trọng nhất. Bởi giờ chơi
có tác dụng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, đặc biệt là tích cực hóa vốn từ cho
trẻ. Thời gian chơi của trẻ chiếm nhiều nhất trong thời gian trẻ ở nhà trẻ, là thời 
gian trẻ được chơi thoải mái nhất. Trong quá trình chơi trẻ được sử dụng các loại
từ khác nhau, có điều kiện học và sử dụng các từ có nội dung rất khác nhau.
 Ví dụ:
 Trò chơi bế em
 Em đói con phải làm gì? (Cho em ăn ạ)
 Búp bê của bạn ăn chưa? (Rồi ạ)
 Bạn đã cho búp bê ăn lúc nào vậy? (Vừa ăn xong)
 Ăn xong con cho em uống gì? (Uống nước ạ)
 Em khóc con phải làm gì? (Dỗ em)
 Điều đó cho thấy giờ chơi không chỉ dạy trẻ kỹ năng chơi mà còn dạy trẻ
nghe hiểu, giao tiếp cùng nhau
 Trong quá trình chơi, trẻ được thực hiện nhiều hành động khác nhau với đồ
chơi như vậy trẻ phải sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp và phát triển lời nói cho trẻ.
 Ví dụ:
 Tài ơi ! Con đang xếp gì đấy? (Con xếp đoàn tàu)
 10